Zaczynamy, nieco nietypowo. Zabawa jest z człowiekiem od zarania dziejów, a teorii i koncepcji stworzonych przez badaczy na jej temat jest tak wiele, że nie sposób ich zliczyć. Bawi się każdy, niezależnie od wieku i etapu życia. Zabawa rozładowuje napięcie emocjonalne, zaspokaja potrzebę aktywności, kształci umiejętności społeczne i jest doskonałą metodą na poznawanie świata, zwłaszcza przez dzieci. Plusów zabawy jest tak wiele, że postanowiłam przyjrzeć się temu tematowi dogłębniej.
Przykładowo: Jean Piaget łączy ściśle zabawę z rozwojem inteligencji. Przedstawił swoje poglądy na zabawę w książce „Play, Dreams and Imitation in Childhood” (co opisuje Maria Przetacznik-Gierowska w pozycji „Świat dziecka: aktywność, poznanie, środowisko: skrypt z psychologii rozwojowej”,1993, s.27), wyróżniając 3 podstawowe fazy aktywności:
🐞 Zabawa – ćwiczenie
Etap, który trwa od urodzenia do około 2. roku życia. Dzieci w tym wieku bawią się najczęściej indywidualnie lub z opiekunem. Ćwiczą i doskonalą swoje ruchy, by wykonywać je w coraz bardziej celowy i precyzyjny sposób, aż osiągną swój cel. Badają przedmioty za pomocą zmysłów. Jak już pisałam, w tym okresie dominuje zabawa samotna, a więc dziecko przebywające w grupie nie wchodzi w interakcję z innymi, a zabawa inicjowana przez opiekuna prezentuje mu zachowanie do naśladowania, które powtarza. Dzieci najchętniej bawią się „na serio”, rzeczywistymi przedmiotami.
🐞 Zabawa – symboliczna
Rozwija się od około 3. do 6.-7. roku życia. Na tym etapie rozwija się wyobraźnia dziecka i pojawiają się zabawy „na niby”. Dzieci w trakcie zabawy wykorzystują różne przedmioty, nie zawsze zgodnie z ich pierwotną funkcją, nadając im odmienne role. Tak też patyk staje się różdżką, koc – peleryną, a ustawione w rzędzie krzesła – pociągiem.
🐞 Zabawa – reguła
Faza rozwija się w wieku szkolnym, czyli mniej więcej od 7. do 17. urodzin, ale w różnych odmianach trwa przez całe nasze życie. Reguły zabaw mogą powstawać spontanicznie w grupie dzieci lub mogą zostać przekazane przez starsze pokolenie.
Zatem zabawa towarzyszy człowiekowi od pierwszych dni życia, dzięki czemu dziecko zdobywa sprawność ruchową, emocjonalną, poszerza wiedzę, uczy się funkcjonowania w grupie, stymuluje grupę itp. Dziecko nieustannie dąży do osiągania postępów, do poznania nowego i nieznanego, by w sposób nieuświadomiony samorealizować się w zabawie, dla zabawy i poprzez zabawę.
Od chwili narodzin towarzyszy nam też atrybut zabawy, czyli przedmiot pobudzający do niej dziecko. Czym jest zabawka? Jak ją wybrać? Czy jest niezbędna? To już temat na osobny wpis.
Podziel się ❤️